Matul l-aħħar għaxar snin, Malta rat bidliet kbar fil-popolazzjoni, kemm fl-ammont, kif ukoll fl-għamla tagħha. Mill-2015 sal-2022, il-popolazzjoni totali kibret minn 450,415 għal 522,530, żieda ta’ 16%. Dawn il-bidliet demografiċi jqajmu mistoqsijiet pertinenti. Hekk kif il-popolazzjoni qed tikber, dan l-influss kellu impatt fuq s-sigurtà u kriminalità f’Malta?
Minkejja dan it-tkabbir fil-popolazzjoni, l-għadd ta’ reati vjolenti rrappurtati naqas. Fl-2015, kien hemm 1,056 każ irrappurtat, li naqas għal 814 fl-2022. Dan it-tnaqqis jindika li ż-żieda riċenti fil-popolazzjoni ma sarrfitx f’żieda f’każijiet irrappurtati ta’ kriminalità vjolenti.
Il-kriminalità vjolenti hija terminu wiesa’ li jinkludi diversi reati bħal attakki bi vjolenza, serq, reati sesswali, u omiċidji. It-tnaqqis fil-każijiet vjolenti irrapportati, meta mqabbel mal-isfond ta’ popolazzjoni li qed tikber, huwa osservazzjoni sinifikanti. Wieħed ta’ min jidħol iżjed fid-dettall ta’ dawn ix-xejriet u l-implikazzjonijiet tagħhom għall-fini tas-sikurezza u s-sigurtà tal-pajjiż.
Il-Kategorizzazzjoni tan-Nazzjonalità
Biex noffru aktar għarfien dwar kif iż-żieda u d-diversifikazzjoni tal-popolazzjoni influwenzaw ix-xejriet tal-kriminalità, l-istudju jaqsam il-popolazzjoni residenti fil-gruppi li ġejjin: Malti (nattiv), UE, Mhux tal-UE, Afrikan, u Oħrajn*.
Nota: “Oħrajn” tirreferi għal gruppi tal-popolazzjoni li l-ammont t’informazzjoni li għandna fuqhom huwa tant żgħir li jkollhom jiġu magħdudin flimkien biex isiru statistikament relevanti għall-finijiet ta’ dan ir-rapport.
L-Importanza tal-Analiżi Per Capita
L-analiżi tad-dejta f’termini per capita huwa importanti ferm. Dan jippermettilna nifhmu aħjar ċerti karatteristiċi ta’ min qiegħed iwettaq ir-reat. Essenzjalment, iċ-ċifri per capita jkejlu kemm-il darba sar reat fir-rigward ta’ dak il-grupp tal-popolazzjoni, li normalment jissejħu bħala l-għadd ta’ reati għal kull persuna. Dan il-metodu jipprovdi stampa aktar ċara dwar ir-rati tal-kriminalità, speċjalment f’postijiet b’densitajiet u daqsijiet differenti tal-popolazzjoni.
Analiżi tad-Dejta
Meta jiġu eżaminati r-rati tal-kriminalità vjolenti f’diversi gruppi tal-popolazzjoni f’Malta, jitfaċċaw ċerti xejriet. Meta nikkunsidraw “attakk mingħajr armi,” il-popolazzjoni nattiva Maltija wettqet 11.85 reat għal kull 1,000 ruħ. Din ir-rata hija aktar mid-doppju ta’ dik tal-popolazzjoni tal-UE (li tinsab Malta), li għandha rata ta’ 5.59 għal kull 1,000. Hija rata ħafna ogħla wkoll mill-grupp Ewropew mhux tal-UE, li huwa ta’ 4.42 għal kull 1,000. Madankollu, ta’ min jinnota li l-gruppi tal-Afrika sub-Saħarjana u tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani għandhom rati ogħla b’mod sinifikanti: 21.47 u 21.03 reat għal kull 1,000 ruħ, rispettivament. B’kuntrast ma’ dan, il-kategorija “Oħrajn” għandha rata ħafna aktar baxxa ta’ 2.14 għal kull 1,000.
Għal “attakk b’armi,” ir-rata nattiva Maltija hija ta’ 2.30 għal kull 1,000, li, meta mqabbla mal-0.66 tal-UE u ż-0.82 tal-Ewropej li mhumiex fl-UE, hija konsiderevolment ogħla. Madankollu, ir-rati għall-grupp tal-Afrika sub-Saħarjana (14.16) u għall-grupp tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani (10.93) jesponu dawn iċ-ċifri. Il-kategorija “Oħrajn” għandha rata minima ta’ 0.35 għal kull 1,000.
Fil-kategorija “Serq b’arma” (armed robbery), ir-rata nattiva Maltija hija ta’ 0.27 għal kull 1,000. Il-popolazzjoni tal-UE għandha rata baxxa ħafna ta’ 0.05, u b’mod interessanti, ma hemm l-ebda każ irrappurtat għall-grupp Ewropew mhux tal-UE. Il-grupp tal-Afrika sub-Saħarjana għandu rata ta’ 0.09, filwaqt li l-grupp tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani għandu rata aktar sostanzjali ta’ 0.75. Il-kategorija “Oħrajn” tibqa’ konsistenti maċ-ċifri baxxi tagħha, li turi rata ta’ 0.04.
Meta neżaminaw l-“Omiċidji”, in-nattivi Maltin u l-kategorija ‘Oħrajn’, it-tnejn għandhom rata ta’ 0.04 għal kull 1,000. Il-gruppi Ewropej tal-UE u mhux tal-UE jippreżentaw rati kemmxejn ogħla, it-tnejn b’0.07. Madankollu, il-gruppi tal-Afrika sub-Saħarjana u tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani juru rati ta’ 0.28 u 0.89, rispettivament.
Għal “attakk Indiċenti Vjolenti”, in-nattivi Maltin għandhom rata ta’ 0.26 għal kull 1,000, filwaqt li r-rata tal-UE hija ftit inqas minn 0.17. Ir-rata tal-grupp Ewropew mhux tal-UE hija ta’ 0.22. Madankollu, il-grupp tal-Afrika sub-Saħarjana jaqbeż ir-rata għal 1.85, u l-grupp tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani jsegwi mill-qrib b’1.57. Il-grupp “Oħrajn” għandu rata ta’ 0.12.
Meta wieħed iqis “Stupru”, in-nattivi Maltin għandhom rata ta’ 0.15 għal kull 1,000, li hija ftit inqas miż-0.24 tal-UE u ż-0.22 tal-Ewropej li mhux fl-UE. Ir-rata tal-grupp tal-Afrika sub-Saħarjana hija ta’ 1.02. Id-dejta għall-grupp tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani f’din il-kategorija ma ġietx ipprovduta, u ma kien hemm l-ebda każ irrappurtat għall-grupp “Oħrajn”.
Fil-kategorija “Esponiment Indeċenti”, in-nattivi Maltin għandhom rata ta’ 0.20 għal kull 1,000. Ir-rata tal-UE hija kemmxejn ogħla (0.28), filwaqt li l-grupp Ewropew mhux tal-UE għandu rata ta’ 0.15. Ir-rati għall-gruppi tal-Afrika sub-Saħarjana u tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani huma 1.11 u 0.34, rispettivament. Il-kategorija “Oħrajn” tibqa’ baxxa f’0.04.
Fl-aħħar nett, għal “Serq” (Mugging), in-nattivi Maltin u l-grupp mhux Ewropew għandhom rata ta’ 0.15 għal kull 1,000. Ir-rata tal-UE hija aktar baxxa (0.07). Il-grupp tal-Afrika sub-Saħarjana għandu rata ta’ 1.48, u l-grupp tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani jsegwi b’0.96. Il-kategorija “Oħrajn” ma kellha l-ebda każ irrappurtat.
Summarju
Filwaqt li l-popolazzjoni ta’ Malta kibret b’mod sinifikanti matul l-aħħar għaxar snin, huwa kruċjali li l-istatistika dwar il-kriminalità tiġi analizzata b’mod sfumat, filwaqt li jitqiesu l-isfondi differenti u d-daqsijiet tal-popolazzjoni. L-analiżi per capita tipprovdi ħarsa aktar fil-fond lejn l-istat veru tal-kriminalità f’Malta. Hekk kif il-popolazzjoni qed tkompli tikber u tiddiversifika, il-fehim ta’ dawn ix-xejriet isir essenzjali biex jiġu żgurati s-sikurezza u l-armonija fost ir-residenti kollha. Minn din l-analiżi fil-fond, jidher ċar li filwaqt li n-nattivi Maltin u l-gruppi Ewropej (kemm tal-UE kif ukoll mhux tal-UE) juru rati relattivament aktar baxxi għall-biċċa l-kbira tal-kategoriji tal-kriminalità, il-kategorija “Oħrajn”, rappreżentattiva ta’ aggregazzjoni tal-gruppi l-oħra kollha tal-popolazzjoni, turi b’mod konsistenti l-aktar rati baxxi ta’ kriminalità b’mod ġenerali. Min-naħa l-oħra, il-gruppi tal-Afrika sub-Saħarjana u tal-Afrika ta’ Fuq u tal-Lvant Nofsani jippreżentaw inċidenzi ogħla, b’mod partikolari f’attakki u attakki indiċenti vjolenti.
Ta’ min jinnota wkoll li, bħal fil-każ tal-istatistika kollha dwar il-kriminalità, dawn jistgħu jqisu biss ir-reati rrappurtati. Kwalunkwe reat li ma jiġix irrappurtat lill-pulizija huwa nieqes f’dawn l-analiżijiet.
Barra minn hekk, l-istatistika per capita, filwaqt li hija utli ħafna għar-raġunijiet imsemmija hawn fuq, tista’ tagħti stampa sproporzjonata jekk il-mira demografika ma tkunx ta’ daqs sinifikanti.
References
Appendix B – references Ministry for Home Affairs, National Security and Law Enforcement – Freedom of Information request made on the 27th January 2023
National Statistics Office (NSO) – Information request made on the 17th of September 2020
National Statistics Office (NSO) – Census of Population and Housing 2021
Leave a Reply